Nhà không có bàn ghế; khách đến ngồi bệt dưới đất; chỗ ngủ nhà tắm dồn vào một nơi… là cảnh sống của nhiều người cố bám trụ lại Hà Nội ở những tuyến đường mới mở.Việc giải tỏa mặt bằng thi công đường mới làm sót lại những ô đất hẹp là nguyên nhân mọc lên loại nhà “siêu mỏng” “siêu nhỏ”.

Theo thống kê, Hà Nội có 533 nhà siêu mỏng, siêu méo tồn tại qua nhiều năm gây mất mỹ quan đô thị đến nay vẫn chưa xử lý được. Trong đó có thể điểm qua nhiều tuyến phố nổi lên với nhiều dạng nhà “siêu mỏng” như Thái Hà, Ô Chợ Dừa, Kim Mã… Tại phố Liễu Giai đoạn đối diện cung văn hoá là một loạt dãy nhà diện tích “siêu nhỏ” vẫn đang được gấp rút xây dựng, mỗi căn mặt tiền rộng 3m, chiều sâu từ 0,6 - 1,2m.

Đường Kim Mã là con đường dài và đẹp nối từ Q.Cầu Giấy xuống Q.Ba Đình. Nhưng trên con đường này cũng có các dãy nhà lụp xụp, nằm sát ngay mặt đường với chiều sâu chưa được...1m, bày bán ví da, thắt lưng, hàng tạp phẩm. Những nhà từ số 212 đến 238, 240 Kim Mã “mỏng” đến mức chỉ đủ để kê một cái tủ bán hàng dựng dính vào tường.

Phố Giang Văn Minh cắt ngang Kim Mã có giá đất mặt đường cao ngất ngưởng.Bởi vậy, từ khi quy hoạch xong, người dân đã quyết xây nhà để làm ăn chứ không phải để ở, dù cho diện tích bé đến bao nhiêu. Nhà một hộ dân ở ngã tư đầu phố Giang Văn Minh trước đây có mặt tiền 27m. Đến khi xây đường mới, căn nhà bị mất hơn 100m2, dù giá đất đền bù không phải rẻ: 11 triệu đồng/m2. Số đất còn lại có dạng hình thang với đáy nhỏ rộng 80cm, nhưng với diện tích “siêu tiết kiệm” như vậy căn nhà vẫn được xây dựng với ba tầng khá “hoành tráng”.

Thái Hà là một trong những tuyến phố văn minh thương mại ở Hà Nội và là phố mới mở có tốc độ phát triển hạ tầng, kinh doanh mặt đường chóng mặt nhất Q.Đống Đa. Bảy năm trước, phố là một cái... ao dài và những dãy nhà tập thể lụp xụp. Đến khi phố Thái Hà được mở rộng, căn nhà 64 Thái Hà bị quy hoạch vào tận bếp, số đất còn lại được đền bù 1 triệu đồng/m2. Mặt tiền chỉ còn 4m, chiều sâu 2,8m, nhưng hộ dân sống tại đây vẫn không bán đất mà xây lên đó bốn tầng nhà.

Nhìn từ ngoài, căn nhà chẳng khác nào cái tủ đứng bốn cánh.Tầng một được “thiết kế” vừa khít chân cầu thang một chiếc xe máy, ngăn ra bên phải là “cửa hàng giặt khô và là hơi”; tầng hai kê được một cái tủ tường nhỏ, nền nhà dùng làm “phòng ăn” và “phòng khách” không có bàn ghế ngồi; phòng vệ sinh nằm ở tầng ba, ngăn ra một bên là phòng ngủ, bếp ăn; tầng bốn để máy giặt và là “kho” để quần áo giặt là cho khách. Khó hình dung được “cái tủ” nhà anh Đặng chứa trong đó được... bốn con người.

Cách nhà 64 Thái Hà không xa, số nhà 50, 52 Thái Hà lại có một nỗi khổ khác.Thực chất đây là một nhà... ngăn làm đôi với một căn mặt tiền rộng 2m, một căn mặt tiền...1,8m. Nền nhà cũ là đất lấn chiếm ở khu tập thể Xe đạp Thống Nhất, đến khi giải tỏa làm đường, nó cũng được ra mặt phố với chiều dài 9m, rộng 3,8m. Từ ngoài đường nhìn vào, hai căn nhà “siêu mỏng” số 50, 52 Thái Hà vẫn “ngất ngưởng” với bốn tầng nhà chồng khít lên nhau cao ngất ngưởng, ngược lại ở bên trong các nhân viên matxa phải chia nhau ra ngoài ngồi... hóng mát bởi trong nhà quá bí và chật chội.

Đoạn đường Kim Liên - Ô Chợ Dừa chỉ dài hơn 1km nhưng ở hai bên tuyến đã xuất hiện hơn 70 thửa đất “kẹt” (có kích thước hình học không bình thường). Nhiều trường hợp sau GPMB làm đường, các hộ dân đã kịp xây dựng những ki-ốt với bề ngang chỉ vài chục centimét, chắn ngang mặt tiền của những ngôi nhà phía sau.

Sau khi mở tuyến đường 32 từ Hà Nội đi Sơn Tây, nhiều diện tích đất, nhà còn lại của dân sau giải tỏa, GPMB để mở đường, người dân cũng “linh hoạt” xây nhà. Những căn nhà này thực tế chỉ còn chưa đầy 2m2; hoặc là một bờ tường theo đúng nghĩa đen, dày vẻn vẹn 60cm nhưng kéo dài 7 - 8m.

Thực tế, việc mở đường đã đưa người dân vào tình thế khó xử, Nhà nước không thu hồi hết, còn vài mét đất thì họ buộc phải xây dựng để mưu sinh. Do đó, những khu đất nhỏ hẹp còn lại không đủ để xây một căn nhà đúng “chuẩn”, chính quyền có thể thu hồi và sử dụng vào mục đích công cộng - vấn đề là chính sách như thế nào?